Konatur

Nije poznato kada je sagrađena Konaturska džamija. S obzirom na centralnu poziciju u mahali Konatur i u odnosu na susjednu Krndiju i Donju mahalu, koje nisu imale svoj mesdžid, za pretpostaviti je da je džamija izgrađena početkom 17 stoljeća, nakon što su jugozapadno od Gazi-agine džamije (današnja Šarena džamija) i glavnog trga Baš čaršije, formiraju spomenuta gradska naselja uz rijeku Lašvu. Konatur i Krndiju su se prema zapadu naslanjale na mahalu Luke, koja je imala svoj mesdžid i koja je do sredine 18. stoljeća bila na periferiji grada, sve dok se po dolasku vezira i gradnje njihove rezidencije, konaka, nije počela razvijati travnička Gornja čaršija.

Naziv mahale Konatur najvjerovatnije potječe od arapske riječi qunatir, što je množina od riječi qantara (zidani most na svod), a mogao se odnositi na kameni most na jedan luk preko Lašve koji je podigla tabačka porodica Zuber, kako bi povezala ovu mahalu sa naseljima Ilovača, Skok, Vakuf i Dolac.

Konaturska džamija je obnovljena 1863. godine. U tarihu uklesanom iznad ulaza u objekat, navodi se u stihovima na turskom jeziku, da su: “džamiju iz temelja obnovili stanovnici ovoga kraja”, pa je pretpostaviti da se u njenu obnovu uključio džemate iz sve tri mahale koje su gravitiralo ovome mesdžidu. Nakon sto je u drugom svjetskom ratu u toku borbi za Travnik 1944. godine, oštećen dio ovih starih mahala, od izvornih objekata se sačuvalo do danas još samo Konaturska džamija, ali i ona je duži period bila oronula i čekala je vrijeme svoje obnove.

U neposradnoj blizini džamije, sve do izgradnje novih stambenih objekata, sedamdesetih godina prošlog stoljeća, na istočnom i južnom dijelu džamijakog dvorišta protezao se manji harem koji je graničio s okolnim bašćama. Ulaz u džamiju je bio iz manjeg dvorišta. Džamija je imala bogat Vakuf (dva greblja na Ilovači, niz stambenih objekata i dosta atraktivnih Gradilišta), ali je ostavši bez džemata oronula i dugo bila izvan upotrebe. Tek 1988. godine objekat je djelimično obnovljen i spašen od rušenja, ali nije stavljen u funkciju sve do 2000. godine kada su džematlije ponovo temeljito obnovile svoju džamiju.

Od tada se uz Allahovu dž.š. pomoć, nastavlja kontinuirana briga oko održavanja džamije i organizacije vjerskih i društvenih aktivnosti kojeg uspješno vode članovi džemata, čija se: “srca vjernika razvijaju kao ruža, kada mujezin sa munare, slične grani, oglasi namaz”, kako glasi pjesnikov stih tariha uklesanog nad ulazom u džamiju.

Danas Konaturska džamija predstavlja jedini primjer objekta u Travniku koji je sačuvao izvorni izgled tipične bosanske džamije  s drvenom munarom i krovom pokrivenim šindrom, kakva je bila većina travničkih džamija prije nego što ih je uništio katastrofalni požar 1903. godine.

Dimenzije džamije iznose 8,0×12,0 m. Zidana je od sedre, debljina zidova do 80 cm. Objekat je jednospratni sa dvostrukim nizom prozora od kojih se gornji završavaju na prelomljeni luk. Mahfil je širok i prostire se iznad predprostora i jednog dijela prostora za klanjanje. Pristup munari je moguć upravo s mahfila. Drvena munara je oslonjena na stropnu konstrukciju. Krov je veoma strm i prekriven šindrom, što je karakteristika tradicionalnog graditeljstva travničkog kraja. Poznate činjenice iz prošlosti džamije ukazuju na veoma organiziran džemat čiji su predstavnici bili i akteri određenih događaja koje je zabilježila povijest. Posebno se ističe slučaj koji se dogodio 1901.godine, kada se ondašnjoj austrougarskoj vlasti zbog miješanja u vjerske odnose suprotstavio kompletan džemat Konatur mahale, Krndije i Donje mahale. Zbog opozicionog djelovanja ovog travničkog džemata, u vrijeme političke borbe Bošnjaka za vakufsko-mearifsku autonomiju, jedan broj uglednih Travničana je bio zatvoren. Navode se imena Mehmed age Indžića, hodže Šerifa-ef. Skopljaka, Hameda-ef. Ulemića, Mujage Mušića, Mujage Karaktera, Bega Hadžiabdića i imama iz obližnjeg sela zvanoga Maglajac. Tradicija očuvanja snage vjere i njegovanje kulturnog identiteta Bošnjaka traje i danas među džematlijama Konaturska džamije. Uz brigu o održavanju džamije, članovi džemata su 2014. godine organizirali u potkrovlju objekta manji kulturni centar s musafirhanom i čitaonicom, gdje se odvija i mektebska nastava. Značenje poruke tariha, kojega je uklesao raščija prije više od 150 godina nad ulazom u džamiju, živi i danas zahvaljujući posvećenoj vjerskoj i kulturnoj aktivnosti kao i solidarnosti džematlija Konaturska džamije.

 “Ovu lijepu džamiju, odraz Božijeg svjetla,
Iz temelja su obnovili stanovnici ovog kraja
I ponovo je kroz njene prozore zaspao mjesec sreće,
Pa ju je ispunilo Božje svjetlo, kad mujezin sa munare,slične grani,
Oglasi namaz,
Srca vjernika se razviju kao ruža.
Neka je istiniti održi do sudnjeg dana.
Hazime, dvojica neviđenih prispjeli su i izrekoše joj kronogram.
…..džematlije obmoviše džamiju.
Godina 1208. (1863./84)”.
Imam džemata je Adem ef.Čolaković.
U džamiji se klanjaju dnevni namazi i džuma namaz. Mektepska nastava se izvodi četiri dana u sedmici.

Adem Čolaković - Konatur

Adem-ef. Čolaković

Konaturska džamija

Konaturska džamija